गर्भाशयाच्या फायब्रॉइड्स : Uterine fibroids :
गर्भाशयाच्या फायब्रॉइड्स
हा एक सामान्य प्रकारचा कॅन्सर नसलेला ट्यूमर आहे जो तुमच्या गर्भाशयात वाढू
शकतो.
सर्व फायब्रॉइड्समुळे
लक्षणे उद्भवत नाहीत, परंतु जेव्हा ते
होतात तेव्हा लक्षणांमध्ये मासिक पाळीत जास्त रक्तस्त्राव, वेदनादायक लघवी आणि सेक्स दरम्यान वेदना यांचा समावेश असू
शकतो.
लहान फायब्रॉइड्सना सहसा
उपचारांची आवश्यकता नसते, परंतु मोठ्या
फायब्रॉइड्सवर औषधोपचार किंवा शस्त्रक्रियेने उपचार केले जाऊ शकतात.फायब्रॉइड्स
एकल नोड्यूल किंवा क्लस्टरमध्ये वाढू शकतात.फायब्रॉइड क्लस्टर्सचा आकार 1 मिमी ते 20 सेमी (8 इंच)
व्यासापेक्षा जास्त किंवा त्याहूनही मोठा असू शकतो.
या ब्लॉगमध्ये, आम्ही गर्भाशयाच्या फायब्रॉइडची कारणे, जोखीम घटक, प्रकार, लक्षणे, निदान आणि उपचार याची माहिती दिली आहे.
गर्भाशयाच्या फायब्रॉइड्स म्हणजे काय ?
गर्भाशयाच्या फायब्रॉइड्स
(ज्याला लियोमायोमास (leiomyomas) देखील म्हणतात)
ही गर्भाशयाच्या भिंतीपासून स्नायू आणि संयोजी ऊतकांनी बनलेली वाढ आहे.
या वाढ सहसा कर्करोगाच्या
नसतात (सौम्य).गर्भाशय हा तुमच्या ओटीपोटात वरच्या बाजूला असलेला अवयव आहे.
गर्भाशयाचा सामान्य आकार
लिंबासारखा असतो.ही अशी जागा आहे जिथे गर्भधारणेदरम्यान बाळ वाढते आणि विकसित
होते.
फायब्रॉइड्स सामान्य असतात का ?
ओटीपोटात फायब्रॉइड्स हा
एक सामान्य प्रकारचा वाढ आहे.अंदाजे 40 ते 80% व्यक्तींना फायब्रॉइड्स असतात.तथापि, बर्‍याच व्यक्तींना
त्यांच्या फायब्रॉइड्सची कोणतीही लक्षणे जाणवत नाहीत, म्हणून त्यांना फायब्रॉइड्स आहेत हे समजत नाही.
गर्भाशयाच्या फायब्रॉइड्सचा धोका :
फायब्रॉइड्स होण्याच्या
शक्यतांमध्ये अनेक जोखीम घटक भूमिका बजावू शकतात.
यामध्ये हे समाविष्ट असू शकते :
• लठ्ठपणा आणि
शरीराचे जास्त वजन (तुमच्यासाठी आरोग्यदायी मानल्या गेलेल्या वजनापेक्षा 20% पेक्षा जास्त)
• फायब्रॉइड्सचा
कौटुंबिक इतिहास
• मुले नसणे (Nulliparity)
• मासिक पाळी लवकर
सुरू होणे (लहान वयात मासिक पाळी येणे)
गर्भाशयाच्या फायब्रॉइडचे प्रकार :
फायब्रॉइड्स गर्भाशयात
आहेत त्या ठिकाणांना वेगवेगळी नावे दिली आहेत.ही नावे फायब्रॉइड कुठे आहे आणि ते
कसे जोडलेले आहे याचे वर्णन करतात.
सबम्यूकोसल फायब्रॉइड्स : (Submucosal
fibroids)
या प्रकरणात, फायब्रॉइड गर्भाशयाच्या जागेत (पोकळी) वाढतात
जेथे गर्भधारणेदरम्यान बाळ वाढते.
इंट्राम्युरल फायब्रॉइड्स : (Intramural
fibroids)
हे फायब्रॉइड गर्भाशयाच्याच
वॉलमध्ये एम्बेड केलेले असतात.
सबसेरोसल फायब्रॉइड्स : (Subserosal
fibroids)
सबसेरोसल फायब्रॉइड्स हे गर्भाशयाच्या
बाहेरील बाजूस स्थित, हे फायब्रॉइड बाहेरील वॉलशी
जवळून जोडलेले असतात.
पेडनक्युलेटेड फायब्रॉइड्स : (Pedunculated
fibroids)
पेडनक्युलेटेड
फायब्रॉइड्स हा सर्वात कमी सामान्य प्रकार, हे फायब्रॉइड
गर्भाशयाच्या बाहेर देखील असतात.
गर्भाशयाच्या फायब्रॉइड्सची कारणे :
फायब्रॉइड्सची कारणे
माहित नाहीत.बहुतेक फायब्रॉइड्स रीप्रोडक्टिव वयाच्या व्यक्तीमध्ये होतात.ते
सामान्यतः तरुण व्यक्तीमध्ये दिसत नाहीत ज्यांना त्यांची पहिली मासिक पाळी आली
नाही अश्याना.
गर्भाशयाच्या फायब्रॉइड्सची लक्षणे :
बहुतेक फायब्रॉइड्समुळे
कोणतीही लक्षणे उद्भवत नाहीत,जेव्हा तुम्हाला
लक्षणे दिसत नाहीत, तेव्हा त्याला एसिम्प्टोमॅटिक फायब्रॉइड म्हणतात.
मोठ्या फायब्रॉइड्समुळे तुम्हाला विविध
लक्षणांचा अनुभव येऊ शकतो,जसे
की :
• मासिक पाळी दरम्यान जास्त किंवा वेदनादायक रक्तस्त्राव.
• मासिक पाळी दरम्यान रक्तस्त्राव.
• खालच्या ओटीपोटात पूर्णतेची भावना/फुगणे.
• वारंवार लघवी होणे (जेव्हा फायब्रॉइड तुमच्या मूत्राशयावर
दबाव टाकतो तेव्हा असे होऊ शकते).
• सेक्स दरम्यान वेदना.
• पाठदुखी.
• बद्धकोष्ठता.
• योनीतून तीव्र स्त्राव.
• लघवी करण्यास असमर्थता.
• ओटीपोटात वाढ होणे (विस्तार), ज्यामुळे तुमचे पोट गर्भवती असल्या सारखे दिसू लागते.
रजोनिवृत्तीनंतर (Menopause) गर्भाशयाच्या फायब्रॉइडची लक्षणे सामान्यतः
स्थिर होतात किंवा निघून जातात कारण तुमच्या शरीरात हार्मोन्सची पातळी कमी होते.
गर्भाशयाच्या फायब्रॉइड्सचे निदान :
बर्‍याच प्रकरणांमध्ये, फायब्रॉइड्स
प्रथम तुमच्या डॉक्टरांना नियमित तपासणी
दरम्यान आढळतात.
फायब्रॉइड्सची पुष्टी
करण्यासाठी आणि त्यांचा आकार आणि स्थान निश्चित करण्यासाठी अनेक चाचण्या केल्या
जाऊ शकतात.
या चाचण्यांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:
• अल्ट्रासोनोग्राफी
• एम आर आय (MRI)
• सी टी स्कॅन (CT)
• हिस्टेरोस्कोपी
• लॅपरोस्कोपी
गर्भाशयाच्या फायब्रॉइडसाठी उपचार :
गर्भाशयाच्या
फायब्रॉइड्सचे उपचार फायब्रॉइड्सचा आकार, संख्या आणि स्थान, तसेच
त्यांच्यामुळे कोणती लक्षणे आहेत यावर अवलंबून बदलू शकतात.
फायब्रॉइड्सची लक्षणे
दिसत नसल्यास, तुम्हाला उपचारांची गरज भासत नाही.
जर फायब्रॉइड्सची लक्षणे
जाणवत असतील-ज्यामध्ये जास्त रक्तस्त्राव, मध्यम ते तीव्र वेदना, वंध्यत्व समस्या
किंवा मूत्रमार्ग आणि आतड्यांसंबंधी समस्यांमुळे अशक्तपणा यांसह — उपचारांसाठी
सहसा मदतीची आवश्यकता असते.
तुमचे उपचार या घटकांवर अवलंबून असतात :
• किती फायब्रॉइड्स आहेत
• फायब्रॉइड्सचा
आकार
• फायब्रॉइड्स कुठे आहेत
• फायब्रॉइड्सशी संबंधित कोणती लक्षणे जाणवत आहेत
• गर्भधारणेची
इच्छा
• गर्भाशयाच्या
संरक्षणाची तुमची इच्छा
औषधे :
ओव्हर-द-काउंटर (OTC) वेदना औषधे.
• आयर्न सप्लिमेंट्स :
जर तुम्हाला जास्त
रक्तस्त्राव झाल्यामुळे अॅनिमिया झाला असेल, तर डॉक्टर तुम्हाला आयर्न
सप्लिमेंट घेण्यास सुचवू शकतात.
• गोनाडोट्रॉपिन-रिलीझिंग
हार्मोन (GnRH)
• ऍगोनिस्ट शस्त्रक्रिया
• मायोमेक्टॉमी
• लॅपरोस्कोपी
• लॅपरोटॉमी
• हिस्टेरेक्टॉमी
• गर्भाशयाच्या फायब्रॉइड
एम्बोलायझेशन