यूटीआय (UTI) चिन्हे आणि लक्षणे | UTI निदान आणि उपचार | UTI पासून प्रतिबंध.
यूटीआय (मूत्रमार्गात संक्रमण) (UTI) हे सामान्य ब्याक्टेरियल इन्फेक्शन आहे,युरिनरी ट्रॅक्ट इन्फेक्शन (UTI) हे बॅक्टेरियामुळे होते जे मूत्रमार्गाद्वारे मूत्रमार्गात प्रवेश करतात
आणि मूत्राशय,मूत्रवाहिनी किंवा
मूत्रपिंडात वाढ करण्यास
सुरवात करतात.
यूटीआय हे वेदनादायक आणि अस्वस्थ असू शकते आणि उपचार न केल्यास मूत्रपिंडाचे संक्रमण
(पायलोनेफ्रायटिस) आणि मूत्रपिंडाचे नुकसान होऊ शकते. परंतु त्यावर सामान्यतः अॅंटीबायोटिक्सने उपचार करता येतात.
या ब्लॉग पोस्टमध्ये, यूटीआयची
चिन्हे आणि लक्षणे, यूटीआयचे जोखीम घटक, निदान आणि
उपचार कसे केले जातात आणि ते अगदी सोप्या पद्धतीने कसे टाळता येतील याबद्दल माहिती
दिली आहे.
यूटीआय (UTI) ला
कारणीभूत असलेल्या सर्वात सामान्य बॅक्टेरियाचा प्रकार म्हणजे :
Escherichia coli (E.
coli), जो पचनसंस्थेत आढळतो. तथापि, इतर प्रकारचे बॅक्टेरिया देखील UTI ला कारणीभूत ठरू शकतात, जसे की :
१) Klebsiella pneumoniae :
या प्रकारचे बॅक्टेरिया सामान्यतः आतड्यांमध्ये आढळतात आणि यामुळे
मूत्रमार्गात, श्वसनमार्गामध्ये
आणि रक्तप्रवाहात इन्फेक्शन होऊ शकते.
२) प्रोटीयस
मिराबिलिस (Proteus mirabilis) :
या प्रकारचे बॅक्टेरिया आतड्यांमध्ये आढळतात आणि यामुळे
मूत्रमार्गात, श्वसनमार्गामध्ये
आणि जखमांमध्ये इन्फेक्शनस् होऊ शकतात.
३) स्यूडोमोनास
एरुगिनोसा (Pseudomonas aeruginosa) :
या प्रकारचे बॅक्टेरिया सामान्यतः माती आणि पाण्यात आढळतात
आणि यामुळे मूत्रमार्गात, श्वसनमार्गामध्ये आणि जखमांमध्ये इन्फेक्शनस् होऊ शकतात.
४) स्टॅफिलोकोकस
सॅप्रोफायटिकस (Staphylococcus
saprophyticus) :
या प्रकारचे बॅक्टेरिया सामान्यतः योनीमध्ये आढळतात आणि यामुळे
तरुण लैंगिकदृष्ट्या सक्रिय महिलांमध्ये यूटीआय होऊ शकतात.
यूटीआयचा धोका वाढविणारे घटक :
•
स्त्री शरीर रचना :
स्त्रियांना विशेषतः इन्फेक्शन होण्याची शक्यता असते कारण, स्त्रियांचे मूत्रमार्ग पुरुषांपेक्षा
लहान असते, ज्यामुळे
बॅक्टेरिया मूत्राशयात जाणे सोपे होते.
•
मूत्रमार्गातील विकृती :
मूत्रमार्गातील संरचनात्मक विकृती, जसे की अडथळा किंवा ब्लॉकेज, यूटीआयचा धोका वाढवू शकतो.
•
युरिनरी कॅथेटरायझेशन :
युरिनरी कॅथेटर घातल्याने UTI चा धोका वाढतो.
• कमी रोगप्रतिकरक
शक्ती :
कमकुवत रोगप्रतिकारक प्रणाली असलेले व्यक्ती यूटीआयला अधिक
संवेदनशील असतात.
•
मधुमेह :
रक्तातील जास्त साखरेची पातळी UTI चा धोका वाढवू शकते.
•
वृद्धत्व :
वय वाढत असताना, मूत्राशयाचे स्नायू कमकुवत होतात, ज्यामुळे UTI चा धोका वाढू शकतो.
• गरोदर महिलांमध्ये UTI चा धोका देखील वाढू
शकतो.
• लघवी बाहेर जाण्यास अडथळा (मोठ्या प्रोस्टेटमुळे किंवा स्टोनमुळे)
UTI चिन्हे आणि लक्षणे :
UTI ची चिन्हे आणि लक्षणे व्यक्ती आणि इन्फेक्शनच्या तीव्रतेनुसार बदलू शकतात, परंतु सामान्य लक्षणांमध्ये हे
समाविष्ट आहे :
• लघवी करताना वेदना किंवा जळजळ होणे.
• लघवीची वारंवारता वाढणे.
• डिसयूरिया.
• ढगाळ किंवा तीव्र वास असलेली लघवी (उष्ण आणि दुर्गंधी).
• ओटीपोटात दुखणे किंवा अस्वस्थता.
• ताप किंवा थंडी वाजून येणे (अधिक गंभीर प्रकरणांमध्ये).
• मळमळ आणि उलटी.
• लघवीमध्ये रक्त (अधिक गंभीर प्रकरणांमध्ये) म्हणजे
हेमॅटुरिया.
तुम्हाला यापैकी कोणतीही लक्षणे जाणवत असल्यास, योग्य निदान आणि उपचार मिळण्यासाठी
शक्य तितक्या लवकर डॉक्टरांकडे जाणे महत्त्वाचे आहे.
UTI निदान :
युरीन अनॅलिसिस
:
UTI चे निदान करण्यासाठी, डॉक्टर सामान्यत: शारीरिक तपासणी आणि लघवीचा नमूना
घेतात, लघवीचा नमुना बॅक्टेरिया, लाल रक्तपेशी आणि पांढऱ्या रक्त पेशींच्या उपस्थितीसाठी विश्लेषणासाठी
प्रयोगशाळेत पाठवला जातो.
तुमच्या UTIs ची तीव्रता आणि वारंवारता यावर अवलंबून, डॉक्टर अतिरिक्त चाचण्यांची शिफारस करू शकतात, जसे की किडनी अल्ट्रासाऊंड किंवा CT स्कॅन.
UTI चे उपचार :
• इन्फेक्शन ला कारणीभूत
असलेल्या ब्याक्टेरियाला मारण्यासाठी UTI चा उपचार अॅंटीबायोटिक्स ने केला जातो.
औषधोपचार पूर्ण करण्यापूर्वी तुम्हाला बरे वाटू लागले असले
तरीही, अॅंटीबायोटिक्स
लिहून दिल्याप्रमाणे पूर्ण कोर्स घेणे महत्त्वाचे असते.
अॅंटीबायोटिक्स व्यतिरिक्त, डॉक्टर UTIs शी संबंधित वेदना आणि अस्वस्थता कमी करण्यात मदत करण्यासाठी ibuprofen किंवा acetaminophen सारख्या ओव्हर-द-काउंटर वेदना निवारक
औषधे देऊ शकतात.
UTI प्रतिबंध :
यूटीआय
टाळण्यासाठी तुम्ही अनेक पावले उचलू शकता,
• तुमच्या मूत्रमार्गातून बॅक्टेरिया बाहेर काढण्यात मदत
करण्यासाठी भरपूर पाणी प्या.
• गुदद्वारातून मूत्रमार्गात बॅक्टेरिया हस्तांतरित होऊ
नयेत यासाठी बाथरूम वापरल्यानंतर योग्य स्वछ्ता ठेवा.
• लघवीच्या मार्गातून बॅक्टेरिया बाहेर काढण्यास मदत
करण्यासाठी संभोगानंतर लघवी करा.
• चिडचिड करणारी स्त्री उत्पादने जसे की पावडर आणि स्प्रे
वापरणे टाळा.
• जननेंद्रियाच्या भागात हवा फिरू देण्यासाठी सुती अंडरवेअर
आणि सैल-फिटिंग कपडे घाला.
• लघवीला उशीर करणे टाळा, कारण यामुळे मूत्रमार्गात बॅक्टेरिया वाढू शकतात.
UTI FAQ’s :
प्रश्न : UTIs कशामुळे होतात ?
उत्तर : यूटीआय हे बॅक्टेरियामुळे होतात जे
मूत्रमार्गाद्वारे मूत्रमार्गात प्रवेश करतात. UTIs ला कारणीभूत असलेल्या सर्वात सामान्य बॅक्टेरियाचा प्रकार
म्हणजे Escherichia coli (E.
coli), जो पचनसंस्थेत आढळतो.
प्रश्न : UTI स्वतःच निघून जाऊ शकतो का ?
उत्तर : UTIs काहीवेळा स्वतःहून निघून जाऊ शकतात, परंतु हे होण्याची प्रतीक्षा करण्याची शिफारस कोणीही केलेली नाही. उपचार न
केल्यास, UTI मुळे किडनी खराब होणे किंवा सेप्सिस यासारख्या गंभीर गुंतागुंत होऊ शकतात.
प्रश्न : UTI चा उपचार कसा केला जातो ?
उत्तर : इन्फेक्शन ला कारणीभूत असलेल्या बॅक्टेरियाला मारण्यासाठी
UTIs वर सामान्यतः अॅंटीबायोटिक्स
ने उपचार केले जातात. डॉक्टर इन्फेक्शनला कारणीभूत असलेल्या बॅक्टेरियाच्या प्रकारावर
आणि तुमच्या एकूण आरोग्यावर आधारित योग्य अॅंटीबायोटिक्स लिहून देतात.
सांगितल्याप्रमाणे अॅंटीबायोटिक्स चा पूर्ण कोर्स घेणे महत्त्वाचे असते.
प्रश्न : UTI चा प्रतिबंध करता
येईल का ?
उत्तर : भरपूर पाणी पिणे, बाथरुम वापरल्यानंतर स्वछ् करणे, संभोगानंतर लघवी करणे, चिडचिड करणारी स्त्रीजन्य उत्पादने
टाळणे, कॉटन अंडरवेअर
घालणे आणि लघवीला उशीर होण्यास टाळणे यासह UTI टाळण्यासाठी तुम्ही अनेक पावले उचलू शकता.
प्रश्न : UTI साफ होण्यासाठी किती वेळ लागतो ?
उत्तर : योग्य उपचाराने, बहुतेक UTIs २४ ते ४८ तासांच्या आत सुधारू लागतात. इन्फेक्शन परत येण्यापासून रोखण्यासाठी
औषधे पूर्ण करण्यापूर्वी तुम्हाला बरे वाटू लागले तरीही अँटीबायोटिक्सचा पूर्ण
कोर्स पूर्ण करणे महत्त्वाचे असते.
सारांश,
UTIs हे एक सामान्य बॅक्टेरियल इन्फेक्शन आहे ज्यामुळे वेदनादायक आणि अस्वस्थ
लक्षणे उद्भवू शकतात. UTIs हे बॅक्टेरियामुळे होतात जे मूत्रमार्गात प्रवेश करतात आणि मूत्राशय, मूत्रवाहिनी किंवा मूत्रपिंडात वाढ करतात.
यूटीआयला कारणीभूत असलेल्या जीवाणूंचा सर्वात सामान्य प्रकार म्हणजे ई. कोलाय.
यूटीआय विकसित होण्याचा धोका वाढवणाऱ्या घटकांमध्ये स्त्री शरीर रचना,मूत्रमार्गातील विकृती, मूत्र कॅथेटेरायझेशन, रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होणे, मधुमेह आणि वृद्धत्व यांचा समावेश होतो.
तुम्हाला यूटीआयशी संबंधित कोणतीही लक्षणे जाणवत असल्यास, योग्य निदान आणि उपचारांसाठी डॉक्टरांकडे
जाणे महत्वाचे असते.
UTI टाळण्यासाठी, तुम्ही भरपूर
पाणी पिणे,आणि सेक्सनंतर
लघवी करणे यासारखी पावले उचलू शकता.