लघवी कंट्रोल न होणे उपाय

लघवी कंट्रोल न होणे किंवा लघवीचा (मूत्रमार्गाचा) असंयम,
ही एक त्रासदायक स्थिती असू शकते जी सर्व वयोगटातील लोकांना
प्रभावित करू शकते, परंतु वृद्ध प्रौढ आणि स्त्रियांमध्ये लघवी
कंट्रोल न होणे अधिक सामान्य आहे.

ही अशी स्थिती आहे जिथे एखादी
व्यक्ती त्यांच्या मूत्राशयावर नियंत्रण ठेवू शकत नाही,
ज्यामुळे लघवीची अनैच्छिक गळती होते. ही एक लाजिरवाणी आणि निराशाजनक
समस्या असू शकते जी एखाद्या व्यक्तीच्या जीवनाच्या गुणवत्तेवर परिणाम करू शकते.

 

असंयमाचे प्रकार :

ताणतणाव असंयम –

खोकणे,
शिंकणे, हसणे किंवा व्यायाम यासारख्या शारीरिक
हालचालींदरम्यान लघवी गळते तेव्हा असे होते.

 

तीव्र असंयम –

हे असे होते जेव्हा लघवी करण्याची गरज अचानक येते आणि इतकी तीव्र असते की
वेळेत बाथरूममध्ये पोहोचणे कठीण होते.

 

ओव्हरफ्लो असंयम –

 हे असे होते जेव्हा मूत्राशय
पूर्णपणे रिकामे होत नाही, ज्यामुळे लघवी बाहेर पडते.

 

कार्यात्मक असंयम –

 हे असे होते जेव्हा शारीरिक किंवा
मानसिक दुर्बलता एखाद्या व्यक्तीला वेळेत बाथरूममध्ये पोहोचण्यास प्रतिबंध करते.

 

लघवी कंट्रोल न होणे उपाय :

सुदैवाने,
यावरती अनेक उपचार पर्याय आहेत जे लक्षणे व्यवस्थापित करण्यात किंवा
दूर करण्यात मदत करू शकतात.

जसे की,

पेल्विक फ्लोर स्नायूंचे व्यायाम :

केगेल व्यायाम,
ज्याला पेल्विक फ्लोर व्यायाम देखील म्हणतात, हा
एक प्रकारचा व्यायाम आहे जो मूत्राशय, गर्भाशय आणि गुदाशय
यांना आधार देणारे स्नायू मजबूत करण्यास मदत करू शकतात. या व्यायामांमध्ये पेल्विक
फ्लोअर तयार करणारे स्नायू आकुंचन आणि आराम देणे यांचा समावेश होतो, ज्यामुळे मूत्राशयावरचे नियंत्रण सुधारण्यास आणि लघवी कंट्रोल होण्यास मदत
होते.

केगल व्यायाम करण्यासाठी,
आपण प्रथम कोणत्या स्नायूंवर कार्य करणे आवश्यक आहे ते ओळखले
पाहिजे. हे करण्यासाठी, जेव्हा तुम्ही लघवी साथी जाल तेव्हा लघवी
करताना मध्यभागी लघवीचा प्रवाह थांबवण्याचा प्रयत्न करा. हे करण्यासाठी तुम्ही जे
स्नायू वापरता तेच स्नायू तुम्हाला Kegel व्यायामादरम्यान
आकुंचन पावणे आवश्यक आहे.

 

मूत्राशय प्रशिक्षण :

मूत्राशय प्रशिक्षण हे एक
वर्तणूक थेरपी तंत्र आहे ज्याचा. मूत्राशय प्रशिक्षणाचे उद्दिष्ट मूत्राशयाला अधिक
लघवी ठेवण्यास मदत करणे आणि वारंवार लघवी करण्याची गरज कमी करणे हे आहे. यामुळे
मूत्राशयावरील नियंत्रण सुधारण्यास मदत होते आणि मूत्राशयात लघवीचे प्रमाण वाढू
शकते.

मूत्राशय प्रशिक्षण हे
मूत्राशय नियंत्रण सुधारण्यासाठी आणि लघवी कंट्रोल करण्याचा एक प्रभावी मार्ग असू
शकतो.

 

औषधे :

काही औषधे लक्षणे कमी करण्यास
मदत करू शकतात. अँटीकोलिनर्जिक्स, उदाहरणार्थ,
मूत्राशयाच्या स्नायूंना आराम देऊन कार्य करतात, तर अल्फा ब्लॉकर मूत्रमार्गावरील दबाव कमी करण्यास मदत करतात. कोणतेही औषध
सुरक्षित आणि प्रभावी आहे याची खात्री करण्यासाठी ते घेण्यापूर्वी डॉक्टरांशी बोलणे
गरजेचे व महत्वाचे आहे.

 

विद्युत उत्तेजना :

विद्युत उत्तेजनामध्ये
मूत्राशय नियंत्रित करणार्या मज्जातंतूंना उत्तेजित करण्यासाठी एक लहान उपकरण वापरले
जाते. हे स्नायूंना बळकट करून आणि आंनियंत्रित लक्षणे कमी करून मूत्राशय नियंत्रण
सुधारण्यास मदत करू शकते.

 

भरपूर पाणी पिणे :

जर तुम्हाला मूत्राशय
नियंत्रणाच्या समस्या असतील तर जास्त पाणी पिणे हे विपरीत वाटू शकते,
परंतु हायड्रेटेड राहणे हे मूत्राशयाच्या एकूण आरोग्यासाठी
महत्त्वाचे आहे. दररोज किमान ७ ते ८ ग्लास पाणी पिण्याचे लक्ष्य ठेवा.

 

आम्लयुक्त आणि मसालेदार पदार्थ टाळणे :

आम्लयुक्त आणि मसालेदार पदार्थ
देखील मूत्राशयाला त्रास देऊ शकतात आणि मूत्रमार्गात असंयम होण्याचा धोका वाढवू
शकतात. यामध्ये लिंबूवर्गीय फळे, टोमॅटो,
व्हिनेगर आणि गरम मिरचीचा समावेश आहे या गोष्टी श्क्यतो टाळाव्या.

 

फायबरचे सेवन वाढवणे :

बद्धकोष्ठतेमुळे मूत्राशयावर
दबाव येऊ शकतो आणि मूत्रमार्गात असंयम होऊ शकते, म्हणून फायबरयुक्त आहार घेणे महत्वाचे आहे.

 

कृत्रिम स्वीटनर्स मर्यादित करणे :

काही लोकांना कृत्रिम
स्वीटनर्समुळे मूत्राशयाची जळजळ होऊ शकते, त्यामुळे तुम्हाला मूत्रमार्गात असंयम असल्यास ते मर्यादित करणे किंवा
टाळणे गरजेचे आहे.

 

शस्त्रक्रिया :

काही प्रकरणांमध्ये,
मूत्रमार्गाच्या असंयमवर उपचार करण्यासाठी शस्त्रक्रिया आवश्यक असू
शकते. उदाहरणार्थ, उपचार करण्यासाठी किंवा अतिरिक्त आधार
देण्यासाठी शस्त्रक्रिया करण्याची शिफारस केली जाऊ शकते.

 

जीवनशैलीत बदल :

काही वेळा जीवनशैलीत बदल
केल्याने लघवी कंट्रोल न होण्याची लक्षणे कमी होण्यासाठी मदत होऊ शकते.

उदाहरणार्थ,
वजन कमी करणे, धूम्रपान सोडणे, कॅफीन आणि अल्कोहोल टाळणे आणि बद्धकोष्ठता व्यवस्थापित करणे या सर्व गोष्टी
मूत्राशय नियंत्रण सुधारण्यास मदत करू शकतात.

 

शोषक उत्पादने :

असंयम पॅड(incontinence
pad),डिस्पोजेबल अंडरवेअर आणि इतर शोषक उत्पादने यांचा देखील उपयोग केला
जाऊ शकतो.

 

निरोगी वजन राखणे आणि नियमित
व्यायाम करणे देखील महत्त्वाचे आहे, कारण
जास्त वजन आणि बैठी जीवनशैली मूत्रमार्गात असंयम होण्यास कारणीभूत ठरू शकते.

 

हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे
की विविध प्रकारच्या उपचार पद्धतींची आवश्यकता असू शकते. उदाहरणार्थ,
पेल्विक फ्लोअर व्यायामांना चांगला प्रतिसाद देऊ शकतो, तर तीव्र कंट्रोल न होणार्‍या लघवीसाठी औषधोपचार किंवा मूत्राशय प्रशिक्षण
आवश्यक असू शकते.

लघवी कंट्रोल न होण्याचे मूळ
कारण निश्चित करण्यासाठी आणि वैयक्तिक गरजांनुसार उपचार योजना विकसित करण्यासाठी डॉक्टरांशी
बोलणे खूप महत्त्वाचे आहे.

 

अनियंत्रित लघवी, किंवा
लघवी असंयम, विविध कारणांमुळे होऊ शकतो :

जसे की,

 

कमकुवत पेल्विक फ्लोर स्नायू :

पेल्विक फ्लोर स्नायू मूत्राशय
आणि मूत्रमार्गाला आधार देतात. जर हे स्नायू वृद्धत्व,
गर्भधारणा, बाळंतपण, शस्त्रक्रिया
किंवा इतर कारणांमुळे कमकुवत झाले असतील तर ते लघवीच्या प्रवाहावर योग्यरित्या
नियंत्रण ठेवू शकत नाहीत.

 

मज्जातंतूचे नुकसान :

मज्जातंतूंचे नुकसान,
जसे की मधुमेह, मल्टिपल स्क्लेरोसिस, पार्किन्सन रोग किंवा पाठीच्या कण्याला दुखापत, मूत्राशय
आणि मेंदू यांच्यातील सिग्नलवर परिणाम करू शकते, ज्यामुळे हे
होऊ शकते.

 

मूत्राशय विकृती :

काही परिस्थिती,
जसे की लांबलचक मूत्राशय, मूत्राशयातील खडा  किंवा मूत्राशयाचा कर्करोग, लघवी वरील कंट्रोल सुटू शकतो.

 

औषधे :

काही औषधे,
जसे की लघवीचे प्रमाण वाढवणारा पदार्थ, शामक
आणि स्नायू शिथिल करणारे, लघवी वरील कंट्रोल कमी करू शकतात.

 

मूत्रमार्गात संक्रमण :

मूत्रमार्गाच्या संसर्गामुळे
मूत्राशयाला त्रास होऊ शकतो आणि लघवी वरील कंट्रोल सुटू शकते.

 

जीवनशैली घटक : 

लठ्ठपणा,
धूम्रपान आणि कॅफीन किंवा अल्कोहोलचे सेवन यासारखे काही जीवनशैली
घटक लघवी वरील कंट्रोल कमी होण्यास कारणीभूत ठरू शकतात.